Kolędy, tak jak i inne pieśni będące elementem kultury ludowej czy narodowej, z upływem dziejów ulegały „regionalizmom” i siłą natury ludzkiej, prezentowane tu teksty oraz ilustracje audio mogą odbiegać od tych każdemu „najbliższych” – prosimy o wyrozumiałość (red. portalu)
(1)
Do szopy hej pasterze
XIX wiek
°
Do szopy hej pasterze
Do szopy bo tam cud
Syn Boży w żłobie leży
By zbawić ludzki ród
°
Śpiewajcie aniołowie
Pasterze grajcie Mu
Kłaniajcie się królowie
Nie zbudźcie Go ze snu
Śpiewajcie aniołowie
Pasterze grajcie Mu
Kłaniajcie się królowie
Nie zbudźcie Go ze snu
°
On Ojcu równy w Bóstwie
Opuszcza niebo swe
A rodzi się w bóstwie
I cierpi wszystko złe
°
Śpiewajcie aniołowie
Pasterze grajcie Mu
Kłaniajcie się królowie
Nie zbudźcie Go ze snu
Śpiewajcie aniołowie
Pasterze grajcie Mu
Kłaniajcie się królowie
Nie zbudźcie Go ze snu
°
Padnijmy na kolana
To Dziecię to nasz Bóg
Uczcijmy niebios Pana
Miłości złóżmy dług
°
Śpiewajcie aniołowie
Pasterze grajcie Mu
Kłaniajcie się królowie
Nie zbudźcie Go ze snu
Śpiewajcie aniołowie
Pasterze grajcie Mu
Kłaniajcie się królowie
Nie zbudźcie Go ze snu
(2)
Przybieżeli do Betlejem pasterze
XVII wiek
°
Przybieżeli do Betlejem pasterze,
Grając skocznie Dzieciąteczku na lirze.
Chwała na wysokości, chwała na wysokości, A pokój na ziemi.
°
Oddawali swe ukłony w pokorze
Tobie z serca ochotnego, o Boże!
Chwała na wysokości…
°
Anioł Pański sam ogłosił te dziwy,
Których oni nie słyszeli, jak żywi.
Chwała na wysokości…
°
Dziwili się napowietrznej muzyce
i myśleli, co to będzie za Dziecię?
Chwała na wysokości…
°
Oto mu się wół i osioł kłaniają,
Trzej królowie podarunki oddają.
Chwała na wysokości…
°
I anieli gromadami pilnują Panna
czysta wraz z Józefem piastują
Chwała na wysokości…
°
Poznali Go Mesjaszem być prawym
Narodzonym dzisiaj Panem łaskawym
Chwała na wysokości…
°
My go także Bogiem, Zbawcą już znamy
I z całego serca wszyscy kochamy
Chwała na wysokości…
(3)
Pójdźmy wszyscy do stajenki
XVII wiek
°
Pójdźmy wszyscy do stajenki,
Do Jezusa i Panienki:
Powitajmy maleńkiego,
I Panienkę Matkę jego.
°
Witaj Jezu ukochany,
Od Patryarchów czekany,
Od Proroków ogłoszony,
Od narodów upragniony.
°
Witaj dziecineczko w żłobie;
Wyznajemy Boga w tobie,
Coś się narodził tej nocy,
Byś nas wyrwał z czarta mocy.
Witaj Jezu nam zjawiony,
Witaj dwakroć narodzony,
Raz z Ojca przed wieków wiekiem,
A teraz z matki człowiekiem:
Któżto słyszał takie dziwy,
Tyś człowiek i Bóg prawdziwy,
Ty łączysz w boskiej osobie,
Dwie natury różne sobie.
Tyś świat stworzył, a świat ciebie
Nie poznał, mając wśród siebie:
Idziesz dla jego zbawienia,
On ci odmawia schronienia.
Za to u świata ubogich,
Ale w oczach twoich drogich,
Pastuszków którzy czuwali
Wzywasz by cię przywitali.
O szczęśliwi pastuszkowie!
Któż radość waszą wypowie:
Czego Ojcowie żądali,
Wyście pierwsi oglądali.
Obietnica w raju dana,
Dziś została wykonana:
Boże! jakżeś miłosierny,
W darach hojny, w słowach wierny.
Takeś świat ten umiłował,
Iżeś Syna nie żałował:
Zesłałeś go na cierpienia,
Od samego narodzenia.
O Jezu nasze kochanie,
Czemu nad niebios mieszkanie,
Przekładasz nędzę, ubóstwo,
I wyniszczasz swoje Bóstwo.
Miłości to twojej dzieło,
Z miłości początek wzięło:
Byś nas zrównał z Aniołami,
Poniżasz się między nami.
Spraw to Jezu Boskie dziecię,
Niech cię kochamy nad życie:
Niech miłością odwdzięczamy
Miłość której doznawamy.
Święta Panno twa przyczyna,
Niech nam wyjedna u Syna;
By to jego narodzenie,
Zapewniło nam zbawienie.
°
(4)
Z narodzenia Pana
XVII wiek
°
Z narodzenia Pana dzień dziś wesoły,
Wyśpiewują chwałę Bogu żywioły:
Radość ludzi wszędzie słynie,
Anioł budzi przy dolinie
Pasterzów co paśli pod borem woły.
°
Wypada wśród nocy ogień z obłoku,
Dumają pasterze w takim widoku:
Każdy pyta co się dzieje?
Czy nie świta? czy nie dnieje?
Zkąd ta łona bije tak miła oku?
°
Ale gdy Anielskie głosy słyszeli,
Zaraz do Betleem prosto bieżeli:
Tam witali w żłobie Pana,
Poklękali na kolana,
I oddali dary co z sobą wzięli.
°
Potem wykrzyknęli wgłos na przemiany,
Żyj Jezu maleńki na świat wydany:
Niech ci Panie od nas chwała,
Nie ustanie wiecznie trwała;
Żyj, żyj Zbawicielu z nieba zesłany.
°
Odchodzą z Betleem pełni wesela,
Że już Bóg wysłuchał prośb Izraela:
Gdy tej nocy to widziełi,
Co prorocy widzieć chcieli,
W ciele ludzkiem Boga i Zbawiciela.
°
I my z pastuszkami dziś się radujmy,
Chwałę z Aniołami wraz wyśpiewujmy:
Bo ten Jezus z nieba dany,
Weźmie nas między niebiany,
Tylko go z całego serca miłujmy.
°
(5)
W żłobie leży
VII wiek
°
W żłobie leży, któż pobieży,
Kolendować małemu,
Jezusowi Chrystusowi,
Dziś do nas zesłanemu?
Pastuszkowie przybywajcie,
Jemu wdzięcznie.przygrywajcie,
Jako Panu naszemu.
°
My zaś sami z piosneczkami,
Za wami pospieszymy,,
A tak tego maleńkiego
Niech wszyscy zobaczymy:
Jak ubogo narodzony,
Płacze w stajni położony,
Więc go dziś ucieszymy.
°
Najprzód tedy niechaj wszędy,
Zabrzmi świat w wesołości,
Że posłany nam jest dany
Emmanuel w niskości;
Jego tedy przywitajmy,
Z Aniołami zaśpiewajmy:
Chwała na wysokości!
°
Witaj Panie, cóż się stanie,
Że rozkoszy niebieskie°
Opuściłeś, a zstąpiłeś
Na te niskości ziemskie?
Miłość moja to sprawiła,
By człowieka wywyższyła,
Pod nieba Empirejskie.
°
Czem w żłobeczku nie w łóżeczku,
Na siankuś położony?
Czem z bydlęty nie z Panięty,
W stajni jesteś złożony?
By człek sianu przyrownany,
Grzesznik bydlęciem nazwany,
Przezemnie był zbawiony.
°
Twoje państwo i poddaństwo,
Jest świat cały o Boże;
Tyś polny kwiat, czemuż cię świat
Przyjąć nie chce choć może?
Bo świat doczesne wolności
Zwykł kochać, mnie zaś z swej złości,
Krzyżowe ściele łoże.
°
W Ramie głosy pod niebiosy,
Wzbijają się Racheli,
Gdy swe Syny bez przyczyny,
W krwawej widzi kąpieli!
Większe mnie dla nich kąpanie,
W krwawym czeka oceanie,
Z kąd niebo będą mieli.
°
Trzej Królowie Monarchowie
Wschodni kraj opuszczają.
Serc ofiary z trzema dary,
Tobie Panu oddają;°
Darami się kontentujesz,
Bardziej serca ich szacujesz,
Za co niech niebo mają.
°
(6)
Dzisiaj w Betlejem
XIX wiek
°
Dzisiaj w Betlejem, dzisiaj w Betlejem wesoła nowina,
Że Panna czysta, że Panna czysta porodziła Syna.
°
Chrystus się rodzi, nas oswobodzi,
Anieli grają, króle witają,
Pasterze śpiewają, bydlęta klękają,
Cuda, cuda ogłaszają.
°
Maryja Panna, Maryja Panna Dzieciątko piastuje,
I Józef Święty, i Józef Święty ono pielęgnuje.
°
Chrystus się rodzi, nas oswobodzi,
Anieli grają, króle witają,
Pasterze śpiewają, bydlęta klękają,
Cuda, cuda ogłaszają.
°
Choć w stajeneczce, choć w stajeneczce Panna syna rodzi,
Przecież On wkrótce, przecież On wkrótce ludzi oswobodzi.
°
Chrystus się rodzi, nas oswobodzi,
Anieli grają, króle witają,
Pasterze śpiewają, bydlęta klękają, Cuda, cuda ogłaszają.
°
I Trzej Królowie, i Trzej Królowie od wschodu przybyli
I dary Panu, i dary Panu kosztowne złożyli
°
Chrystus się rodzi, nas oswobodzi,
Anieli grają, króle witają,
Pasterze śpiewają, bydlęta klękają,
Cuda, cuda ogłaszają.
°
Pójdźmy też i my, pójdźmy też i my przywitać Jezusa
Króla nad królami, króla nad królami, uwielbić Chrystusa
°
Chrystus się rodzi, nas oswobodzi,
Anieli grają, króle witają,
Pasterze śpiewają, bydlęta klękają,
Cuda, cuda ogłaszają.
°
Bądźże pochwalon, bądźże pochwalon dziś, nasz wieczny Panie,
Któryś złożony, któryś złożony na zielonym sianie.
°
Chrystus się rodzi, nas oswobodzi,
Anieli grają, króle witają,
Pasterze śpiewają, bydlęta klękają,
Cuda, cuda ogłaszają.
°
Bądź pozdrowiony, bądź pozdrowiony, Boże nieskończony!
Sławimy Ciebie, sławimy Ciebie, Jezu niezmierzony.
°
Chrystus się rodzi, nas oswobodzi,
Anieli grają, króle witają,
Pasterze śpiewają, bydlęta klękają, Cuda, cuda ogłaszają.
°
(7)
Jam jest dudka Jezusa małego
XVII wiek
°
Jam jest dudka Jezusa mojego,
Będę mu grał z serca uprzejmego.
Graj dudka graj, Graj Panu graj.
°
Zagramci mu najpierwej w dudeczki,
Wy z nim chyżo skaczcie panieneczki.
Graj dudka graj, Graj Panu graj.
°
Na piszczałce i na multaneczkach,
Na bandurce oraz na skrzypeczkach.
Graj dudka graj, Graj Panu graj.
°
Na fujarze, arfie i cymbale,
Na organach i wdzięcznym regale.
Graj dudka graj, Graj Panu graj.
°
W szałamaje i w klawicymbały,
Aż dzieciątku nóżki będą drgały.
Graj dudka graj, Graj Panu graj.
°
Na puzonie, cytrze i wioli,
Niech się dziecię nacieszy do woli.
Graj dudka graj, Graj Panu graj.
°
Na klarnetach i do lutni zmierzę,
W trąby w kotły na wiwat uderzę,
Graj dudka graj, Graj Panu graj.
°
Jać będę grał, póki mi sił staje,
I sam ci się za instrument daję.
Graj sobie graj, Graj Panie graj.
Jak tylko chcesz do uciechy swojej,
Ciągnij strony z ciała, z duszy mojej.
Graj sobie graj, Graj Panie graj.
Bij jak w bęben aż tubalne głosy
Serce wyda, niech idą w niebiosy.
Bij Panie bij, bij w serce bij.
Pomnij Jezu żem ja twój jest dudka,
Dusza moja twoja jest chałupka.
Żyj we mnie żyj, Żyj, wiecznie żyj.
°
(8)
A cóż z tą Dzieciną
słowa XVII/XVIII wiek
°
A cóż z tą Dzieciną będziem czynili,
braciszkowie mili, że się nam kwili?
°
Zaśpiewajmy Mu wesoło
i obróćmy się z Nim wkoło.
Hoc hoc hoc hoc!
°
Podobno Dzieciątko, że głodne płacze,
dlatego tak z nami nierade skacze.
°
Więc ja Mu dam kukiełeczkę
i masełka osełeczkę.
La, la, la, la!
°
Albo Pacholęciu w dudki zagrajmy
i na piszczałeczkach rozweselajmy.
°
Li li li li, moje dudki,
Skacz Robaczku mój malutki.
Li li li li!
°
Już ci nie chce płakać Dziecina dłużej,
ale ukojone oczęta mruży.
°
Więc Go włóżmy w kolebeczkę,
Zaśpiewajmy Mu piosneczkę.
Lu lu lu lu!
°
Pókiż tego będzie? Dość tego dzieci,
a czemuż nie idzie spać drugi, trzeci?
°
Dosyć osioł i wół beczy,
Budzą Dziecię, nie do rzeczy.
Spać, spać, spać, spać!
(9)
Anioł pasterzom mówił
słowa XVI wiek, melodia XVII wiek
°
Anioł pasterzom mówił:
Chrystus się Wam narodził
w Betlejem, nie bardzo podłym mieście,
narodził się w ubóstwie
Pan wszego stworzenia.
°
Chcąc się dowiedzieć tego
poselstwa wesołego,
bieżeli do Betlejem skwapliwie,
znaleźli Dziecię w żłobie,
Maryję z Józefem.
°
Taki Pan chwały wielkiej
uniżył się Wysoki;
pałacu kosztownego żadnego
nie miał zbudowanego
Pan wszego stworzenia.
°
Słuchajcież Boga Ojca
jako nam Go zaleca:
Ten ci Syn mój najmilszy, jedyny,
wam w raju obiecany,
tego wy słuchajcie.
(10)
Bóg się rodzi
słowa Franciszek Karpiński, melodia XVIII/XIX wiek
°
Bóg się rodzi, moc truchleje,
Pan niebiosów obnażony;
°
Ogień krzepnie, blask ciemnieje,
Ma granice nieskończony.
°
Wzgardzony okryty chwałą,
Śmiertelny Król nad wiekami;
A Słowo Ciałem się stało
I mieszkało między nami.
°
Cóż masz, niebo nad ziemiany?
Bóg porzucił szczęście Twoje.
Wszedł między lud ukochany,
Dzieląc z nim trudy i znoje;
Nie mało cierpiał, nie mało,
Żeśmy byli winni sami,
A Słowo Ciałem się stało
I mieszkało między nami.
°
W nędznej szopie urodzony,
Żłób mu za kolebkę dano?
Cóż jest, czym był otoczony?
Bydło, pasterze i siano.
Ubodzy, was to spotkało
Witać Go przed bogaczami,
A Słowo Ciałem się stało
i mieszkało między nami.
°
Potem i Króle widziani
Cisną się między prostotą,
Niosąc dary Panu w dani:
Mirrę, kadzidło i złoto;
Bóstwo to razem zmieszało
Z wieśniaczymi ofiarami;
A Słowo Ciałem się stał
i mieszkało między nami.
°
Podnieś rękę, Boże Dziecię!
Błogosław Ojczyznę miłą,
°
W dobrych radach, w dobrym bycie
Wspieraj jej siłę swą siłą.
°
Dom nasz i majętność całą,
I wszystkie wioski z miastami!
A Słowo Ciałem się stało
i mieszkało między nami.
(11)
Bracia patrzcie jeno
słowa i melodia wg Teofila Klonowskiego
°
Bracia patrzcie jeno
jak niebo goreje
znak, że coś dziwnego
w Betlejem się dzieje.
°
Rzućmy budy, warty, stada,
niechaj nimi Pan Bóg włąda.
A my do Betlejem, do Betlejem.
°
Patrzcie, jak tam gwiazda
światłem swoim miga!
Pewnie do uczczenia
Pana swego ściga.
°
Krokiem śmiałym i wesołym
śpieszmy i uderzmy czołem;
przed Panem w Betlejem
°
Wszakże powiedziałem,
że cuda ujrzymy
Dziecię, Boga świata,
w żłobie zobaczymy.
°
Patrzcie, jak biedne okryte,
w żłobku Panię znakomite.
W szopie przy Betlejem, przy Betlejem
°
Obchodząc pamiątkę
odwiedzin pasterzy
każdy czciciel Boga,
co w Chrystusa wierzy,
niech się cieszy i raduje,
że Zbawcę swego znajduje
w szopie przy Betlejem, przy Betlejem
c.d.n.