Grabież Boernerowa

Felieton historyczny.
Autorka: Lowisa Lermer.
Wpis: 17 września 2021.

ZAWŁASZCZANIE OSIEDLA BOERNEROWO

Eufemizm „ zawłaszczenie” ma wiele synonimów o pejoratywnym zabarwieniu, np.: grabież, rabunek, złodziejstwo, złupienie, rozbój w biały dzień, kradzież, malwersacja, szabrownictwo, złodziejstwo, zabór mienia, itd. itd. Jakiego słowa należy użyć w odniesieniu do opisanego procederu, pozostawiamy czytelnikom.
Termin „zawłaszczanie „ używany jest najczęściej w odniesieniu do majątku narodowego. W przypadku Boernerowa chodzi o majątek prywatny

STATUS OSIEDLA ŁĄCZNOŚCI BOERNEROWO

Osiedle Łączności (Boernerowo) było jednym z pierwszych osiedli spółdzielczych w II Rzeczypospolitej . Na wykupionym przez spółdzielców, od Skarbu Państwa ,obszarze 52.4140 m2, powstało kolejno: Pierwsze, Drugie, Trzecie i Czwarte Osiedla Łączności, a obok Kolonia Aleksandry Piłsudskiej Stowarzyszenia Bratniej Pomocy Byłym Uczestnikom Walk o Niepodległość.

Członkowie założyciele osiedla partycypowali w kosztach budowy nie tylko własnych domów, ale także całej infrastruktury: ulic, pasów zieleni, wodociągu, studni artezyjskiej wraz ze stacją pomp, sieci energetycznej, latarni ulicznych, a także torowiska tramwajowego z Boernerowa do Koła.

Na w/w inwestycje zaciągnięto kredyty pieniężne i towarowe, które do wybuchu wojny spłacono. Mieszkańcy kolonii otrzymali domy w darze. Cieszyli się swoją własnością krótko. W 1939 roku wybuchła wojna, a w 1945 zaczęła się okupacja sowiecka, a wraz z nią odbieranie własności prywatnej.

Pierwszym zwiastunem nadchodzących zmian były dwie konferencje, w styczniu 1946 roku Biura Odbudowy Stolicy z Ministerstwem Bezpieczeństwa Publicznego, a potem z Ministerstwem Obrony Narodowej, na których uzgodniono przydział terenów na potrzeby w/w resortów. Znalazły się tam okolice Boernerowa, gdzie powstała Wojskowa Akademia Techniczna i lotnisko wojskowe.

POCZĄTEK ZAWŁASZCZANIA BOERNEROWA

Rozpoczęło się w 1949 roku w związku z budową lotniska wojskowego Babice, usytuowanego na polach pomiędzy Boernerowem – Wawrzyszewem – Powązkami – Maryninem.

Przejęto wówczas:

  • Niezabudowany fragment terenu Stowarzyszenia Bratniej Pomocy Byłym Uczestnikom Walk o Niepodległość, tj. działek nr.2-18 przy ul. Warszawskiej (obecnie Dostępna);
  • Część działki, zburzonego w czasie działań wojennych , „Dziecińca”, przy ul. F. Kleeberga – obydwa weszły w skład lotniska.
  • Zalesiony teren, przewidziany w planie osiedla pod obiekty sportowe, gdzie wybudowano 5 bloków dla kadry 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego „Warszawa”.

CASUS: WYSIEDLENIE MIESZKANCÓW BOERNEROWA

Wysiedlanie mieszkańców Boernerowa rozpoczęło się w lutym 1951 roku od ulic: Warszawskiej (obecnie Dostępna) i Świerczewskiego (d. Legionów, obecnie Ebro).

Boernerowo znajdowało się wówczas jeszcze w gminie Blizne, powiat warszawski. Dopiero 30 czerwca 1951 nastąpiła zmiana granic administracyjnych Warszawy, wskutek czego Boernerowo znalazło się w granicach Stolicy.

Wysiedlanie rozpoczęto bez żadnych decyzji administracyjnych. Dopiero, 4 czerwca 1952, gdy wysiedlanie było bardzo zaawansowane, ukazało się pierwsze „Obwieszczenie”.
Jako podstawę prawną (przykrywkę) przyjęto Dekret z 26 kwietnia 1949 roku o nabywaniu i przekazywaniu nieruchomości niezbędnych do realizacji narodowych celów gospodarczych. W/w dekretu w styczniu 1946, gdy odbywały się w/w konferencje, jeszcze nie było.

Pierwsze „Orzeczenie” o wywłaszczeniu, z dn. 28.10.1952 roku dotyczyło ul. Warszawskiej (obecnie Dostępna) i Świerczewskiego (d.Legionów, obecnie Ebro), gdzie wysiedlanie zaczęło się w lutym 1951. W zbiorze dokumentów archiwalnych brakuje „Obwieszczenia”, ponieważ mieszkańcy już zostali wysiedleni.

29.10.1952, przekazano nieruchomości Stowarzyszenia Bratniej Pomocy Byłym Uczestnikom Walk o Niepodległość na rzecz Skarbu Państwa.

Kolejne obwieszczenia i orzeczenia wydano:

  • 13.11. 952,
  • 25.11.1952,
  • 4.12.1952,
  • 8.12.1952,
  • 9.12. 1952,
  • 31.12.1952 (dwukrotnie),
  • 7.02.1953,
  • marzec , bez daty, 1953,
  • 9.06.1953,
  • 26.08.1953 (dwukrotnie),
  • 26..08.1953, dla całych ulic.

(zob. : „Kronika Boernerowa” s. 134,135,136,139 oraz Archiwum Państwowe m.st. Warszawy: Spis sprawozdawczo- odbiorczy materiałów archiwalnych DRN i Prezydium DRN Warszawa-Wola. Wydział Spraw Wewnętrznych, sygn. 603).

19.05.1955 zakończono likwidację Stowarzyszenia Bratniej Pomocy…
Wysiedlanie mieszkańców zakończono z końcem 1953 roku.

Po wysiedleniu domy poddano „remontom”, które polegały głównie na ich dzieleniu na osobne, mniejsze lokale.

Przekazano je kadrze Wojskowej Akademii Technicznej oraz kadrze 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego „Warszawa” oraz Ministerstwu Bezpieczeństwa Wewnętrznego (14 domów w jednym z nich zamieszkał mjr Marian Cimoszewicz, szef Informacji Wojskowej w WAT).

MOŻLIWOŚĆ ODZYSKANIA NIERUCHOMOŚCI PRZEZ WŁAŚCICIELI NA OSIEDLU BOERNEROWO

1 lutego 1959 r. Prezydium Rady Narodowej m.st. Warszawy podjęło uchwałę w sprawie ostatecznego uregulowania sprawy zwrotu byłym właścicielom nieruchomości nabytych ( sic!) na rzecz Skarbu Państwa, a położonych w Warszawie -Bemowie. Na mocy tej uchwały byli właściciele mogli rozpocząć starania o zwrot swoich nieruchomości.
Teoretycznie, ponieważ urzędnicy skutecznie je utrudniali.

Wiele domów, zamiast wrócić do właścicieli, zostało sprzedanych, za symboliczną złotówkę, wojskowym lokatorom, a także kupcom „z ulicy”, bez wiedzy właścicieli, a nierzadko także bez wiedzy lokatorów.

W tym stanie rzeczy odzyskiwanie domów było niezwykle trudne. Trwało latami, przy czym wielu właścicielom nie udało się odzyskać swojej własności do chwili obecnej. Część domów nadal znajduje się w gestii Urzędu Dzielnicy Bemowo jako tzw. zasób komunalny.

CASUS: ZRZESZENIE BUDOWY DOMÓW JEDNORODZINNYCH „BEMOWO”

30 maja 1966 roku Wydział Architektury, Nadzoru Budowlanego i Geodezji Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Warszawa-Wola, wbrew uchwale Prezydium Rady Narodowej m.st. Warszawy z 1 lutego 1959 roku o możliwości zwrotów nieruchomości, ustalił lokalizację budowy 24 segmentów domów jednorodzinnych, bliźniaczych na niezabudowanym (nie zdążono) gruncie IV Osiedla Łączności, położonym w trójkącie ulic: Ebro (d. Legionów) – Sobczaka (d. P.O.W.) – Telewizyjna (d. Łączności).

26 sierpnia 1968 w/w urząd wydał pozwolenie na budowę 24 domów bliźniaczych. 7 działek podzielono na 48 maleńkich działeczek i zaprojektowano dodatkową ulicę (Laserową), niszcząc tym trwale zabytkowy układ urbanistyczny Boernerowa.

CASUS: GARAŻE

W stanie wojennym, w 1982 roku kadra 103 Pułku Lotnictwa Łącznikowego Nadwiślańskich Jednostek Wojskowych MSW (JW. 1159), bez żadnej decyzji administracyjnej ,zawłaszczyła teren dawnego „Dziecińca”, przy ul. F. Kleeberga, gdzie postawiła blaszane garaże. Stoją do dziś i ani miasto ani dzielnica nie robią nic, aby nielegalnie zajęty teren osiedlowy odzyskać.

MOŻLIWOŚĆ ODZYSKANIA NIERUCHOMOŚCI NA KOLONII IM. A. STOWARZYSZENIA BRATNIEJ POMOCY BYŁYM UCZESTNIKOM WALK O NIEPODLEGŁOŚĆ

30 września 1971 roku, po 20 latach od wysiedlenia, Ministerstwo Gospodarki Komunalnej uznało, że nieruchomości Stowarzyszenia Bratniej Pomocy… będące ówcześnie własnością Skarbu Państwa, można sprzedać byłym członkom stowarzyszenia, po uprzednim dokonaniu wpisu prawa własności na rzecz Skarbu Państwa (sic!). Czyją własnością więc była formalnie Kolonia A. Piłsudskiej w 1971 roku? Otworzyło to wysiedlonym możliwość odzyskania swojej własności, pod warunkiem, że dokonają ich zakupu (sic!)

CASUS: SPÓŁDZIELNIA MIESZKANIOWA BUDOWY DOMÓW JEDNORODZINNYCH „ KALENICA” I PONOWNY ZABÓR MIENIA STOWARZYSZENIA BRATNIEJ POMOCY

30 czerwca 1989 roku Wydział Architektury Urzędu m.st. Warszawy wydał decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji budowalnej, o znaczeniu wojewódzkim (sic!), dla Spółdzielni Mieszkaniowej Budowy Domów Jednorodzinnych ”Kalenica”, w której skład wchodzili urzędnicy Urzędu Dzielnicy Wola i radni DRN Wola z przewodniczącym rady i jego zastępcą.

20 lipca 1989 r. Wydział Geodezji i Gospodarki Gruntami UD Wola orzekł o oddaniu spółdzielni „Kalenica” w użytkowanie wieczyste na 99 lat, gruntu o pow. 6020 m kw. , o którego zwrot występowali członkowie Stowarzyszenia Bratniej Pomocy…( zob. poprzedni akapit), dawni właściciele, dzierżawiący od lat w/w działkę.

7 grudnia 1989 Skarb Państwa przydzielił aktem notarialnym w/w działkę na rzecz spółdzielni „Kalenica”.

W latach 1991-92 toczyło się, z powództwa członków Stowarzyszenia Bratniej Pomocy… postępowanie przed Sądem Wojewódzkim w Warszawie o unieważnienie w/w aktu notarialnego.

7 stycznia 1992 Sąd Wojewódzki w Warszawie oddalił rewizję w sprawie nakazania eksmisji członkom Stowarzyszenia z działki, przekazanej sp. ”Kalenica”.

5 września 1991 Minister Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa , stwierdził nieważność decyzji Naczelnego Architekta m.st. Warszawy o ustaleniu lokalizacji na rzecz spółdzielni „Kalenica”.

25 sierpnia 1992 Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę spółdzielni „Kalenica” na tę decyzję.

3 czerwca 1992 Wojewoda Warszawski uchylił decyzję, zatwierdzającą plan realizacyjny oraz decyzję zezwalającą na budowę zespołu zabudowy jednorodzinnej dla spółdzielni „Kalenica”.

14 sierpnia 1992 odbyło się wyjazdowe posiedzenie komisji wolskiego urzędu w sprawie nierespektowania przez spółdzielnię ”Kalenica” decyzji organów administracji państwowej i sądu.

25 sierpień 1992 NSA wydał Postanowienie odrzucające skargę sp. „Kalenica” na decyzję Ministerstwa Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z 5.09.1991.

22 września 1992 UD Wola zarządził wstrzymanie robót budowlanych. Ówczesny burmistrz nie uczynił jednak nic dla wyegzekwowania decyzji własnego urzędu. „Kalenica” wybudowała domy, a członkowie Stowarzyszenia, który wygrali proces w sądzie zostali z niczym.

CASUS : LEŚNICZÓWKA

12 października 2002 aktem notarialnym oddano w użytkowanie wieczyste spółce BUDEXPORT sp. z o.o. działkę przy ul. Natalii 1, na której znajdowała się czynna leśniczówka.

12 listopada 2002 r. leśniczówka została sprzedana firmie BUDEXPORT za 2 miliony zł. Po zakupie bank wycenił teren na 4,5 mln. zł.

20 stycznia 2004 Spółka BUDEXPORT złożyła do Urzędu Dzielnicy Bemowo wniosek o warunki zabudowy

16 listopada 2004 Delegatura Naczelnego Architekta m.st. Warszawy dla Dzielnicy Bemowo odmówiła wydania warunków zabudowy (działka nie została odlesiona) i odmawia do dzisiaj.
Od 20 lat leśniczówki nie ma , a Zarząd Lasów Miejskich musi wynajmować lokal (miasto płaci za wynajem), na potrzeby leśniczówki.

CASUS : STUDNIA ARTEZYJSKA PRZY UL. KUNICKIEGO 20

Przedwojenna osiedlowa studnia artezyjska i stacja pomp, zdewastowana przez administrację wojskową, w czasie, gdy Boernerowo, było terenem wojskowym, przekazana została Agencji Mienia Wojskowego.

W 2002 roku AMW wystawiła działkę, na której znajduje się studnia, na sprzedaż, świadoma faktu, że nie jest to działka budowlana i nie można uzyskać do niej warunków zabudowy.

7 sierpnia 2006 działka została sprzedana osobie prywatnej. Powielono „numer” warszawskich cwaniaczków ze sprzedażą, naiwnym wieśniakom, kolumny Zygmunta lub tramwaju. Aktualnie sprzedana, po raz drugi, działka stoi pusta, a Miasto nie czyni nic, aby ją odzyskać.

CASUS: MIESZKANIE DLA MATKI PRZYJACIÓŁKI BURMISTRZA

13 stycznia 2011 po śmierci lokatora (dom komunalny przy ul. Kunickiego 15), zaraz po tym, jak spadkobiercy, starający się o zwrot domu, złożyli wniosek o zabezpieczenie lokalu, ówczesny burmistrz dzielnicy Bemowo, polecił go wyremontować (koszt. ok.70 000 zł. z budżetu dzielnicy), a następnie przydzielił je matce swojej przyjaciółki.
Do dnia dzisiejszego kolejni burmistrzowie nie uchylili tej decyzji. Spadkobiercy właściciela czekają już 60 lat na odzyskanie swego domu i wszystko wskazuje na to, że tak, jak ich ojciec, mogą nie doczekać.

CASUS: SZKOŁA I HALA SPORTOWA

Szkoła na Boernerowie została założona w 1934 roku i nieprzerwanie funkcjonuje do dziś. Początkowo była to szkoła prywatna, utrzymywana przez mieszkańców, potem, w czasie okupacji tajne komplety, a po wojnie szkoła powszechna.

W 1949 roku na działce szkolnej przy ul. 1 Maja (obecnie W. Thomméego) mieszkańcy Boernerowa postawili budynek szkolny. Po wysiedleniu działkę szkolną przejęło wojsko.

W 1957 roku wybudowano na niej drugi budynek szkolny. Po komunalizacji Boernerowa działkę wraz z budynkami przejął urząd wolski, a potem bemowski.

W 2006 roku na działce, w kwadracie ulic: Westerplatte – Akantu, Thomméego – Ebro, przeznaczonej w planie osiedla na budowę kościoła, bemowski samorząd wybudował halę sportową dla szkoły. Nie służy ona mieszkańcom osiedla.

CASUS: KOŚCIÓŁ

W 1936 roku na działce u zbiegu Szosy Warszawskiej (obecnie S. Kaliskiego) i drogi leśnej (dziś T. Kutrzeby) wybudowano drewnianą kaplicę pod wezwaniem Matki Boskiej Ostrobramskiej. Po wysiedleniu działka wraz z kaplicą została przekazana ludowemu wojsku, które utworzyło parafię wojskową. Po przemianach ustrojowych działka nadal pozostaje w gestii wojska.

Tekst napisany na podstawie otrzymanych dokumentów, w tym decyzji administracyjnych i wyroków sądowych, oraz materiałów archiwalnych i artykułów prasowych. Wszystkie dane są starannie udokumentowane (nazwiska ,daty, numery decyzji, sygnatury sądowe, ich treści)

Redakcja portalu boernerowo.org serdecznie dziękuje za nadesłane materiały zaznaczając, że nie sprawdza dogłębnie informacji w dostarczonych tekstach; za ich treść odpowiadają Autorki lub Autorzy.
Zastrzeżenia co do treści prosimy monitować pod nr telefonu +48 797 529 802 i na e-mail portalu.

Komentarze prosimy pisać w grupie społecznościowej na FB

https://boernerowo.org/felietony/
Podaj dalej za pomocą: