Góry Szwedzkie

Felieton historyczny.
Autorka: Lowisa Lermer.
Wpis: 3 września 2021.

SZWEDZKIE GÓRY

Pasmo piaszczystych wzgórz rozciągających się na polach pomiędzy dzisiejszym Boernerowem, a Piaskami, było wykorzystywane wielokrotnie w dziejach wojen jako miejsce umocnień.

Pierwsze wzmianki o nich pochodzą z czasu wojny polsko-szwedzkiej , znanej jako Potop Szwedzki (16551660), stąd ich nazwa. To tędy, prawdopodobnie, przedarło się kilka kompanii piechoty z regimentu Janusza Radziwiłła. Ślad tego wydarzenia możemy znaleźć w „Potopie” Henryka Sienkiewicza. Niewykluczone, że wiedzę o Szwedzkich Górach mógł mu przekazać teść Kazimierz Szetkiewicz, wielki gawędziarz, właściciel Lipkowa, ojciec jego pierwszej żony Marii Szetkiewiczówny, unieśmiertelniony w postaci Onufrego Zagłoby. Tu warto wspomnieć, że w Lipkowie właśnie umieścił pisarz, po prośbę żony, scenę pojedynku Bohuna z Wołodyjowskim, w „Ogniem i mieczem”.

Szwedzkie Góry pojawiają się ponownie podczas wojny północnej (1702-1709), kiedy to 31 lipca 1705 r jazda litewska pod wodzą hetmana polnego Michała Wiśniowieckiego oraz koronna hetmana polnego Stanisława Rzewuskiego przemieszczały się z Górc do Puszczy Kampinoskiej.

Więcej informacji o Szwedzkich Górach pochodzi z okresu Powstania Kościuszkowskiego (1794), kiedy to połączone siły prusko-rosyjskie zajęły tu pozycje do oblężenia Warszawy. Doszło tu do walk miedzy wojskami polskimi, pod wodzą Tadeusza Kościuszki, a wojskami prusko-rosyjskimi. Książę Józef Poniatowski opanował Szwedzkie Góry, niebawem je utracił, ale ponownie zostały odzyskane, po ataku Henryka Dąbrowskiego.

Kolejne walki na Szwedzkich Górach toczyły się w czasie Powstania Listopadowego (1831), kiedy to, pomimo ciężkich bojów, jakie tu toczono, wojsko polskie musiało ulec armii rosyjskiej, dowodzonej przez gen. Iwana Paskiewicza.

Nazwa Szwedzkie Góry pojawia się ponownie w czasie okupacji niemieckiej. 6 stycznia 1940 w święto Trzech Króli, Niemcy dokonali tam egzekucji na 96 Polakach. Wg niepotwierdzonej informacji zbrodni mogli dokonać funkcjonariusze SD, czyli niemieckiej Służby Bezpieczeństwa Reischführera SS, dowodzonej przez szefa SD i Policji Bezpieczeństwa (SiPo), standartenführera SS Josefa Meisingera, „rzeźnika Warszawy”. Podczas ekshumacji zidentyfikowano tylko trzy osoby. Wszyscy zostali pochowani na cmentarzu w Palmirach.

Podobno oprócz zbrodni z 6 stycznia 1940 r. 
miała miejsce jeszcze jedna, 20 stycznia („ślady” w IPN).
Może ktoś coś słyszał od rodziców, dziadków… 
Prosimy o kontakt mailowy: lerlow@wp.pl
lub tel. 797 529 802


26 stycznia 1946 została dokonana przez Niemców kolejna egzekucja na Polakach. Zamordowano ok. 40 osób, w tym trzy lub cztery kobiety. Zamordowanych załadowano na samochody i wywieziono. Bardzo prawdopodobne, że pochowano ich w innym miejscu na Szwedzkich Górach (ich pasmo rozciągało się od skraju Boernerowa do dzisiejszych Piasków).
Wg podejrzeń IPN egzekucji na Szwedzkich Górach mogło być więcej. (zob. film)

Fabularyzowany dokument (film) „Szwedzkie Góry”
Szwedzkie Góry – filmy dokumentalne, Oglądaj na VOD TVP
(link)

W 1949, podczas budowy lotniska wojskowego „Babice”, Szwedzkie Góry, miejsce pamięci walk i męczeństwa Polaków, świadek historii naszego narodu, zostały splantowane.

6 stycznia 2021, po wieloletnich staraniach osób i instytucji, zainteresowanych upamiętnieniem egzekucji, przy ul. Powstańców Śląskich, w pobliżu ul. gen. Stanisława Maczka, został odsłonięty postument, poświęcony temu wydarzeniu. Jedna z białych plam w historii Warszawy i Polski zniknęła.

Szkoda, że nadal nieznane ogółowi pozostają wcześniejsze wydarzenia historyczne, jakie miały miejsce na Szwedzkich Górach.

Może warto, by Bemowscy Radni i Włodarze Dzielnicy, część ulicy Piastów Śląskich, na odcinku od ul. Powstańców Śląskich do ul. Ligonia, nazwali „Szwedzkie Góry”, bo tu właśnie one się znajdowały oraz, by postawić tablicę informującą o ich historii – zbyt duże zamieszanie? – to może inna forma upamiętnienia ciekawego artefaktu historii Bemowa. Czy się uda?

Redakcja portalu boernerowo.org serdecznie dziękuje za nadesłane materiały zaznaczając, że nie sprawdza dogłębnie informacji w dostarczonych tekstach; za ich treść odpowiadają Autorki lub Autorzy.
Zastrzeżenia co do treści prosimy monitować pod nr telefonu +48 797 529 802 i na e-mail portalu.

Komentarze prosimy pisać w grupie społecznościowej na FB

Podaj dalej za pomocą: